Στο ελληνικό κράτος του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα παρατηρούμε έντονη καλλιτεχνική και πνευματική κίνηση. Ο τύπος, τα περιοδικά, οι φιλολογικές συναντήσεις, οι εκθέσεις έργων τέχνης, οι λογοτεχνικοί και μουσικοί διαγωνισμοί βοηθούν στη διακίνηση των απόψεων και των ιδεών.
Οι Έλληνες προσπαθούν να βρουν τη χαμένη τους εθνική ταυτότητα, όμως αυτό πολλές φορές θα γίνει με εντάσεις και αντιθέσεις.
Το γλωσσικό ζήτημα δημιουργεί αντιπαραθέσεις και προβλήματα ανάμεσα στους δημοτικιστές που υποστηρίζουν τη χρήση μια απλής, κοινής και κατανοητής γλώσσας και τους αντιπάλους τους που μάχονται για μια γλώσσα που συγγενεύει με την αρχαία ελληνική.
Οι Έλληνες λογοτέχνες επηρεάζονται από την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Τα θέματα μετά το 1880 αντλούνται από την καθημερινή ζωή, το λαϊκό πολιτισμό και είναι γραμμένα κυρίως στη δημοτική γλωσσα.
Ανάμεσα στους λογοτέχνες του 19ου αιώνα ξεχωρίζει ο Διονύσιος Σολωμός, ο Κωστής Παλαμάς, ο Γεώργιος Βιζυηνός, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, η Ελισάβετ Μαρτινέγκου κ.α.
Ο Γεώργιος Σουρής (2 Φεβρουαρίου 1853 – 26 Αυγούστου 1919) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους σατιρικούς ποιητές της νεότερης Ελλάδας, έχοντας χαρακτηριστεί ως «σύγχρονος Αριστοφάνης».
Διαβάστε ένα ποίημα του, που σήμερα τόσα χρόνια μετά φαντάζει τόσο επίκαιρο!!!
Ανάμεσα στους λογοτέχνες του 19ου αιώνα ξεχωρίζει ο Διονύσιος Σολωμός, ο Κωστής Παλαμάς, ο Γεώργιος Βιζυηνός, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, η Ελισάβετ Μαρτινέγκου κ.α.
Στο πλούσιο συγγραφικό έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη δεν συναντούμε μόνο διηγήματα , μυθιστορήματα και μεταφράσεις αλλά και λίγα ποιήματα .
Παρακάτω θα ακούσετε μελοποιημένο το ποίημα του "Το σκοτεινό τρυγόνι" το οποίο και έγραψε αφιερώνοντάς το στη μητέρα του - ερμηνευμένο από το Σωκράτη Μάλαμα .
Παρακάτω θα ακούσετε μελοποιημένο το ποίημα του "Το σκοτεινό τρυγόνι" το οποίο και έγραψε αφιερώνοντάς το στη μητέρα του - ερμηνευμένο από το Σωκράτη Μάλαμα .
Μουσική:Μανόλης Λιαπάκης, Κώστας Πανταζής και Νίκος Μαστοράκης
Επειδή , όμως , δεν μελοποιήθηκε ολόκληρο το ποίημα , εσείς μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ έτσι όπως το έγραψε ο Α.Παπαδιαμάντης
Επειδή , όμως , δεν μελοποιήθηκε ολόκληρο το ποίημα , εσείς μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ έτσι όπως το έγραψε ο Α.Παπαδιαμάντης
Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στη λεγόμενη "Επτανησιακή Σχολή"
Επτανησιακή Σχολή
Από τις μεγαλύτερες και μακροβιότερες σχολές της νέας ελληνικής λογοτεχνίας. Ξεκίνησε πριν απ' τα 1800 στα Επτάνησα και συνεχίστηκε, ως ποιητική προπάντων σχολή περίπου ως τους βαλκανικούς πολέμους (1912 - 1913). Μέσα σ' αυτό το διάστημα παρουσίασε κάθε λογής έργα και πέρασε από διάφορες περιόδους και φάσεις.
Την εγκαινιάζουν, ύστερα από τα μέσα του 18ου αιώνα κι ως τις αρχές του 19ου αι. μερικοί στιχουργοί στη Ζάκυνθο, γνωστοί και ως προσολωμικοί (Αντώνιος Μαρτελάος, Θωμάς Δανελάκης, Νικόλαος Κουτούζης, ο συγγραφέας της ζακυνθινής κωμωδίας "ο Χάσης" Δημ. Γουζέλης κ.ά.).
Ακολουθούν τέσσερις διαφορετικές φυσιογνωμίες: Διονύσιος Σολωμός, Ανδρέας Κάλβος, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης και Ανδρέας Λασκαράτος με δικό τους δρόμο και δική τους κατεύθυνση. Οι τρεις τελευταίοι δεν είχαν άλλους συνεχιστές. Έτσι, παράλληλα και στη συνέχεια, διακρίνουμε δυο ομοιογενέστερες ομάδες, που βαδίζουν στα ίχνη του Σολωμού, με λιγοστές αποκλίσεις κι αποσκιρτήσεις: τους σολωμικούς, όποιους δηλαδή έζησαν και ανδρώθηκαν όσο ζούσε κι ο ποιητής (Γεώργιος Τερτσέτης, Ιούλιος Τυπάλδος, Ιάκωβος Πολυλάς, Γεράσιμος Μαρκοράς κ.α. )και τους μετασολωμικούς, όσους γεννήθηκαν ή μεγάλωσαν όταν εκείνος είχε πια πεθάνει ( Λορέντζος Μαβίλης , Στέφανος Μαρτζώκης κ.α.)
Διαβάστε ένα ποίημα του, που σήμερα τόσα χρόνια μετά φαντάζει τόσο επίκαιρο!!!Ποιός είδε κράτος λιγοστό
σ’ όλη τη γη μοναδικό,
εκατό να εξοδεύει
και πενήντα να μαζεύει;
Να τρέφει όλους τους αργούς,
νά’χει επτά Πρωθυπουργούς,
ταμείο δίχως χρήματα
και δόξης τόσα μνήματα;
Νά’χει κλητήρες για φρουρά
και να σε κλέβουν φανερά,
κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε
τον κλέφτη να γυρεύουνε;
σ’ όλη τη γη μοναδικό,
εκατό να εξοδεύει
και πενήντα να μαζεύει;
Να τρέφει όλους τους αργούς,
νά’χει επτά Πρωθυπουργούς,
ταμείο δίχως χρήματα
και δόξης τόσα μνήματα;
Νά’χει κλητήρες για φρουρά
και να σε κλέβουν φανερά,
κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε
τον κλέφτη να γυρεύουνε;
Το έργο του Δ. Σολωμού "Ύμνος εις την Ελευθερίαν" είναι από τα πιο σπουδαία αυτής της περιόδου και οι 2 πρώτες από τις 158 στροφές θα μελοποιηθούν από το Ν. Μάντζαρο και από το 1865 αποτελούν τον εθνικό μας ύμνο.
Άλλοι σπουδαίοι μουσουργοί της εποχής υπήρξαν ο Μανόλης Καλομοίρης και ο Νοκόλαος Σκαλκώτας.
Ακούστε την πολύ γνωστή σύνθεση του Ν. Σκαλκώτα "Κλέφτικος χορός"
Οι τέχνες δέχονται επιδράσεις από την Ευρώπη.
Οι ζωγράφοι αντλούν τα θέματά τους από την Ελληνική Επανάσταση, ενώ μετά το 1870 επικρατούν θέματα από την καθημερινή ζωή. Σημαντικοί ζωγράφοι του 19ου αιώνα υπήρξαν ο Θεόδωρος Βρυζάκης, ο Νικηφόρος Λύτρας, ο Νικόλαος Γύζης.
Και στη γλυπτική οι καλλιτέχνες έδωσαν θέματα από τη ζωή στην ύπαιθρο και τα αστικά κέντρα με ιδιαίτερη επιτυχία. Ξεχωριστή μορφή ανάμεσά τους υπήρξε ο Γιαννούλης Χαλεπάς.
Το νεοσύστατο ελληνικό κράτος θα δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην προστασία της αρχαίας πολιτιστικής κληρονομιάς και θα ενθαρρύνει την αρχαιολογική έρευνα. Από τις πιο σημαντικές ανασκαφές την περίοδο αυτή ήταν αυτές του Ε. Σλήμαν στις Μυκήνες.
Σημαντική ανάπτυξη στην μεταεπαναστατική Ελλάδα παρουσίασαν και οι επιστήμες.
Στην Ιστορία ξεχωρίζει ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος που διακρίθηκε με το έργο του για την ιστορία του ελληνισμού από την αρχαιότητα ως τις μέρες του.
Στη Λαογραφία ( επιστήμη που μελετά το λαϊκό πολιτισμό) ξεχώρισε ο Νικόλαος Πολίτης.
Στη Γλωσσολογία ο Γεώργιος Χατζιδάκις και ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης.
Τελειώνοντας την αναφορά μας στη μεταεπαναστατική περίοδο και στην πνευματική άνθηση που υπήρξε σε αυτή, θα πρέπει να κάνουμε μια ιδιαίτερη αναφορά σε τρεις πολύ σημαντικούς ποιητές μας, που με το έργο αλλά και τη ζωή τους συνέβαλαν τα μέγιστα στην πνευματική ανάταση των Ελλήνων.
Αυτοί ήταν ο Κωστής Παλαμάς που βοήθησε στην καθιέρωση της Δημοτικής γλώσσας στη λογοτεχνία, ο Κωνσταντίνος Καβάφης από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου που έκανε γνωστή την ποίησή του σε όλο τον κόσμο και ο Άγγελος Σικελιανός που μέσα από τα υψηλά νοήματα της ποίησής του βοήθησε το έθνος μας σε ιδιαίτερα δύσκολους καιρούς.
